مشخصات سرب
سرب( Plumbum يا Lead) فلز نرم و سنگيني با وزن اتمي 2/207 است. سرب داراي مقاومت خوردگي خوبي بوده و يكي از قديمي ترين فلزاتي است كه توسط بشر مورد استفاده قرار كرفته است. سرب داراي دماي ذوب 5/327 درجه سانتيگراد، دماي جوش 1740 درجه سانتيگراد و جرم حجمي gr/Cm3 34/11 بوده و قابليت هدايت حرارتي و الكتر
يكي آن حدود 1/0 مس است. سرب خشك، آلياژ سرب با آنتيوان – كلسيم با كلسيم – آلومينيوم و قلع مي باشد. معمولا به اين دسته از آلياژها سرب سخت گفته مي شود.
آلياژهاي سرب نرم حاوي درصد بالائي از سرب مي باشند. سرب خام نرم بوده و طبق تقسيم بندي بورس فلزات لندن (LME = London Metal Exchange) داراي حداقل خلوص 97/99 درصد مي باشد و اكثر تصفيه كنندگان در حين فرآيند نقره زدائي به خلوص 999/99 درصد دست مي يابند.
سرب در گروه 14(IVA) جدول تناوبي به عنوان فلزضعيف Poor metals بوده و در دوره 6 قرار دارد. سرب زماني که در معرض هوا قرار مي گيرد، ظاهر خاکستري تيره رنگ و ماتي مي يابد اما به صورت سطوح سالم و تازه شكسته به رنگ سفيد مايل به آبي است و خاصيت هدايت الکتريکي ضعيفي دارد.
سرب و روي در طبيعت همواره با هم آميخته بوده و سنگ‌هاي درونگير مشتركي دارند. سرب فلزي استراتژيك است زيرا عمده فعاليت‌هاي شهري و نظامي به انرژي ذخيره شده در باطري‌هاي اسيدي ـ سربي متكي است. روي نيز كاربرد فراواني در ساخت آلياژها دارد. سرب تصفيه شده خالص را سرب نرم مي‌نامند. تاكنون 130 نوع كانه سرب شناخته شده است كه در ميان آن‌ها سولفور سرب مهمترين و اقتصادي‌ترين است و 90 درصد توليدات سرب ايران از اين كانه بدست مي‌آيد. ديگر كانه مهم سرب سروزيت (PbCO3) است كه عيار سرب در اين كانه حدود 55/77 درصد مي‌باشد. كانسار سرب و روي معمولاً با نهشته‌هاي مهمي از باريت و فلوئورين همراه است و از اين جهت بسيار حائز اهميت است زيرا در مراحل اكتشاف مي‌توان به كانسارهاي ديگر نيز دست يافت، علاوه بر آن در فرآيند فرآوري نيز مي‌توان از كانيهاي همراه استفاده نمود.
نزديك به 70 درصد توليد ناخالص سرب جهان از كانسنگ آميخته سرب و روي بدست مي‌آيد. تاكنون نزديك به 130 نوع كاني سرب شناخته شده است كه از ميان آن‌ها سولفيد سرب يا گالن مهمترين و اقتصادي‌ترين نوع كانه سرب است و 90 درصد توليد سرب نيز از آن بدست مي‌آيد.
سرب فلزي است نرم با رنگ خاكستري مايل به آبي، جلاي فلزي، وزن مخصوص نسبي زياد (35/11)، با عدد اتمي 82، چكش‌خوار، قابل برش، با نقطه ذوب پايين (4/327 درجه سانتيگراد) و نقطه جوش بالا (1700 درجه سانتيگراد) است.
سرب با نماد Pb نشان داده مي شود و داراي خاصيت انعطاف پذيري ضعيف مي باشد و زماني که در معرض هوا قرار مي گيرد، ظاهر خاکستري تيره رنگ و ماتي مي يابد اما به صورت سطوح سالم و تازه شكسته به رنگ سفيد مايل به آبي است و خاصيت هدايت الکتريکي ضعيفي دارد.
سرب از نظر فراواني در پوسته زمين كمتر از مس و روي و به عنوان سي و يکمين عنصر فراوان در پوسته زمين با فراواني 002/0 % مي باشد. همچنين مقدار سرب در سنگ‌هاي آذرين از 5 تا 20 ppm است.
كانيهاي اصلي سرب
كاني هاي مهم سرب از نظر اهميت و فراواني به ترتيب زير مي باشند:
گالن Pbs: اغلب كاني هاي سولفور روي با مينرالهاي سولفور روي يا بلاند (ZnS) و فلزاتي نظير نقره، كادميم، مس، آنتيموان و طلا همراه گالن يافت مي شود.
انگلزيت PbSo4: اغلب با گالن همراه است .
سروزيت PbCo3: اغلب با گالن و انگلزيت همراه است .